Theo quan niệm dân gian, Tết Thanh minh là dịp để con cháu thể hiện tình cảm và lòng biết ơn với gia tiên, tiền tổ bằng cách thăm nom, chăm sóc phần mộ của các cụ. Bên cạnh đó, con cháu cũng mong được tổ tiên, ông bà phù hộ cho cuộc sống của gia đình được những điều tốt đẹp, công việc thuận lợi và gặp nhiều may mắn trong cuộc sống.
Bài viết này sẽ giúp quý vị tìm hiểu về thời gian, ý nghĩa của ngày Thanh minh, cách cúng lễ chi tiết, đầy đủ để cả người sống và người đã khuất được nhiều phúc lành.
Tết Thanh minh là gì?
Tết Thanh minh là dịp con cháu ra dọn cỏ, chăm sóc phần mộ, tạ lễ Thần linh ở mồ mả; để người mất được yên lòng và an ổn hơn. Đó là tấm lòng, nghĩa cử nhân văn, sự quan tâm của người sống đối với người đã mất. Bởi nấm mồ là nơi để con cháu tưởng nhớ và thể hiện tình cảm với tổ tiên.
Tết Thanh Minh là dịp dọn dẹp, sửa sang lại phần mộ của người thân đã mất
Thanh minh vào ngày nào?
Tết Thanh minh sẽ diễn ra trong tháng 3 âm lịch như nhà thơ Nguyễn Du đã viết trong Truyện Kiều:
“Thanh minh trong tiết tháng ba
Lễ là tảo mộ, hội là đạp thanh”.
Như vậy, chúng ta có thể cúng Thanh minh vào tháng 3 âm lịch.
Ý nghĩa Tết Thanh minh
Đối với người đã mất
1. Giúp hương linh được an ổn
Theo quan điểm Phật giáo, mỗi nơi, mỗi trú xứ đều có những vị Thần, Quỷ Thần có oai đức, oai lực; ở khu đất mộ cũng có. Như trong kinh Thế Ký thuộc bộ kinh Trường A Hàm, phẩm Đao Lợi thiên, trang 414, Đức Phật dạy: “Tất cả chỗ ở như nhà cửa của mọi người đều có quỷ thần, không có chỗ nào là không có cả. Tất cả mọi đường sá, mọi ngã tư, hàng thịt, chợ búa, cùng bãi tha ma đều có quỷ thần, không có chỗ nào là không có cả…”
Vì vậy, nếu hương linh gia tiên vẫn còn ở khu đất mộ đó, mà chúng ta tạ lễ các vị Thần linh cai quản, thì hương linh cũng sẽ được nương tựa vào oai lực của các vị Thần mà được an ổn hơn.
Tạ lễ tại khu đất mộ
2. Giúp hương linh giác ngộ, siêu thoát
Nếu ông bà, tổ tiên chưa siêu thoát thì đây cũng là dịp để con cháu gieo duyên cho hương linh biết đến sự giải thoát trong đạo Phật. Đó cũng là tâm hiếu thuận của con cháu đối với người đã mất.
Khi ra mộ thắp hương, chúng ta đọc kinh, khai thị cho các hương linh để họ hướng tâm theo con đường giải thoát, không chấp vào mồ mả nữa; bởi nếu cứ chấp mồ mả thì khi mồ mả bị hoại, các cụ sẽ đau khổ.
Và nếu người sống nương tựa, tác phúc vào nơi Tam Bảo thì cũng giúp các hương linh được nương Tam Bảo, nghe Pháp, giác ngộ để sớm được siêu thoát.
>> Xem thêm: Tam Bảo là gì? Những điều cần biết về quy y Tam Bảo
Đối với người còn sống
Trong bài kinh “Làm giàu” (trích kinh Nikaya) cũng có đoạn: “Lại nữa, này gia chủ, vị Thánh đệ tử kiếm được tài sản nhờ nỗ lực tinh tấn... Vị ấy có thể hiến cúng cho bà con, cho khách, cho hương linh đã chết; hiến cúng cho vua và chư Thiên. Đây là lý do thứ tư để gầy dựng tài sản”.
Như vậy, khi chúng ta biết cúng lễ, hiến cúng vật thực đến các vị chư Thiên, thiện Thần, hương linh gia tiên thì chúng ta cũng được hộ trì và sinh ra phúc lành, có được tài sản; miễn đó là vật thực không đến từ việc sát mạng chúng sinh, không đến từ các việc làm bất thiện.
Sắm lễ cúng Thanh minh ngoài mộ
Cách cúng Thanh minh tại nhà và ngoài mộ
Cúng Tết Thanh minh tại nhà
1. Mâm cúng Tết Thanh minh
+ Cúng Phật: Sắm đủ hoặc sắm tùy duyên các loại hương, hoa, trà, quả, thực (xôi, chè hoặc bát cơm trắng).
+ Cúng chư Thiên, Thần linh: Sắm lễ như cúng Phật.
+ Cúng hương linh, gia tiên: Sắm đủ hoặc tùy duyên: Hoa, quả, và một bát cơm, một cốc nước, một cốc sữa hoặc một mâm cơm (chay: rau, củ, quả; hoặc nếu là mâm cơm mặn thì chỉ nên có vật thực tam tịnh nhục).
Lưu ý:
- Hương: Tùy duyên dùng hương cây, hương trầm,… hoặc không có hương thì dùng tâm hương.
- Hoa: Các loài hoa có hương thơm (không kiêng về tên hoa và số lượng).
- Trà: Nước trà tỏa hương. Nếu không có nước trà thì có thể cúng bằng nước trắng.
- Quả: Số lượng tùy ý không kiêng kị 2 quả hay 4 quả,… và nên có loại quả chín thọ thực được.
2. Địa điểm bày lễ
- Tại nơi cúng lễ/tu tập.
3. Văn khấn Tết Thanh minh tại nhà
Quý bạn đọc có thể tham khảo tại đường link sau: Nghi thức cúng lễ thanh minh tại nhà
Cúng Tết Thanh minh ngoài mộ
1. Mâm cúng Tết Thanh minh
Sắm hai lễ: Một lễ cúng Thần linh; một lễ cúng hương linh của gia đình và thí thực cô hồn.
Sắm lễ cúng Thần linh: Nến, hoa, quả, nước, xôi, giò chay hoặc nếu là mâm cơm mặn thì chỉ nên dùng vật thực tam tịnh nhục (số lượng tùy duyên).
Sắm lễ cúng thí thực: Nến, hoa, quả, nước, cơm hoặc xôi giò chay hoặc vật thực tam tịnh nhục; bánh kẹo, khoai, ngô, cháo,… (số lượng tùy duyên).
Mâm cúng Thanh minh ngoài mộ
2. Văn khấn Tết Thanh minh ngoài mộ
Quý bạn đọc có thể tham khảo tại đường link sau: Nghi thức cúng lễ thanh minh tại mộ
-
Trên đây là hướng dẫn của Cô Phạm Thị Yến - Pháp danh Tâm Chiếu Hoàn Quán (Chủ nhiệm CLB Cúc Vàng - Tập Tu Lục Hòa) về ngày Tết Thanh minh và cách cúng lễ đầy đủ. Mong rằng, bài viết này giúp quý bạn đọc hiểu hơn về Tết Thanh minh, để cả người sống cũng như người đã khuất được nhiều phúc lành.
Nếu còn điều gì thắc mắc, quý độc giả có thể để lại bình luận dưới bài viết, gửi về chuyên mục hỏi đáp hoặc liên hệ tại đây để được giải đáp. Kính chúc quý vị mạnh khỏe, an lạc!
Các bài nên xem:
- Tổng hợp các nghi thức cúng lễ
- Cõi ngạ quỷ là gì và họ tác động tới con người thế nào?
- Cầu siêu là gì? Các yếu tố cần có để việc cầu siêu được thành tựu
- "Động mộ" và cách hóa giải
