Người Pháp đến Mỹ Tho vào năm 1861. Theo ghi chép của các nhà sử học, khoảng năm 1890, Pháp cho xây cây cầu đầu tiên bắc qua kinh Bảo Định để thay thế cho những cây cầu tre thô sơ hay những chiếc đò ngang nhỏ bé, đó chính là cầu Quay.
Cầu Quay được xây dựng năm 1890
Cầu Quay giúp cho người dân phía bên Chợ Cũ (xưa có tên gọi là làng Mỹ Chánh, tiền thân của thành phố Mỹ Tho) và người dân của các thôn Điều Hoà, Thạnh Trị, Bình Tạo (các làng phía Tây thành phố) qua lại dễ dàng. Việc xây cầy Quay còn làm cho nơi đây trở thành một trung tâm hành chánh, thương mãi, kinh tế, xã hội… của lỵ sở trấn Định Tường. Và từ đó, khu vực bên phía Tây cầu Quay từng bước trở thành trung tâm thành phố Mỹ Tho ngày nay.
Trải theo từng bước thăng trầm của lịch sử, cho đến nay cầu Quay đã qua ba lần xây cất. Lần thứ nhất vào khoảng năm 1890, xây dựng bằng sắt thép, mang tên cầu Quay. Đến năm 1938, do cầu bị sập (nhưng không tai nạn nào), người Pháp cho làm lại ngay sau đó bằng bê tông cốt sắt tức là loại cầu đúc, nhưng vẫn giữ tên Cầu Quay. Đến năm 1993, cầu được phá đi và xây cất lại cũng bằng bê tông cốt sắt, dù vậy vẫn còn mang tên Cầu Quay khiến cho những người lớn tuổi chạnh nhớ đến cây cầu Quay ngày xưa và một số thanh thiếu niên không hiểu vì sao cây cầu nầy lại có tên là Cầu Quay.
Cầu Quay được xây dựng năm 1938
Cầu Quay Mỹ Tho nguyên thủy là một công trình kiến trúc mà người Pháp gọi là “mẫu Eiffel” (style Eiffel), hàng đầu thế giới thời ấy. Công trình do kiến trúc sư người Pháp - ông Gustave Eiffel thiết kế, hoàn toàn dùng vật liệu sắt thép. Eiffel là nhà tiên phong trong công trình sắt thép trên thế giới, là công trình sư của tháp Eiffel, Paris - biểu tượng và cũng là thắng cảnh nổi tiếng của Pháp. Hầu hết các công trình kiến trúc bằng sắt thép ở Pháp cũng như ở Việt Nam thời bấy giờ, trong đó có cầu xe lửa Bến Lức, cầu xe lửa Tân An, cầu Hàm Rồng ở Thanh Hóa… cầu Quay nguyên thủy ở Mỹ Tho cùng những cây cầu quay khác ở nhiều tỉnh của Việt Nam, trong toàn cõi Đông Dương và luôn cả thế giới đều có công đóng góp của vị kiến trúc sư tài ba nầy.
Cây cầu Quay Mỹ Tho được xây cất hoàn toàn bằng sắt với đặc điểm là nhịp giữa có 2 đoạn rời nhau. Bình thường, 2 đoạn của nhịp giữa hạ xuống để cho xe cộ và bộ hành qua lại. Khi cần, hai đoạn nầy được tách ra và kéo lên cao như nóc nhà để có độ cao cho tàu bè lưu thông phía dưới.
Cũng nên biết, trước khi có bê-tông cốt sắt, ngoài gạch đá, các công trình xây cất đều được thực hiện bằng sắt thép. Cách nay vài thế kỷ, Cầu Quay đã được thực hiện bằng sắt thép mang dấu ấn Eiffel . Điều này cho thấy Việt Nam ta và nhất là thành phố Mỹ Tho đã có được một công trình độc đáo như vậy.
Cầu Quay được xây dựng năm 1993
Hiện tại cầu Quay không còn quay được như nguyên thủy, thay vào đó là cây cầu bằng xi măng cốt thép chắc chắn hơn. Nhưng lịch sử cây cầu cùng những câu chuyện vẫn được người dân ở đây kể lại. Nếu có thời gian đi du lịch đến thành phố Mỹ Tho - thì cũng đừng quên ghé thăm cây cầu có hành trình lịch sử khá đặc biệt này bạn nhé.
THTG tổng hợp
