Bài viết được tư vấn chuyên môn bởi Thạc sĩ, Bác sĩ Đinh Thanh Hà - Bác sĩ Sản phụ khoa - Khoa Sản phụ khoa, Bệnh viện Đa khoa Quốc tế Vinmec Nha Trang
Ở tuổi dậy thì, cơ thể bắt đầu thay đổi và trở nên giống như người lớn. Một trong những thay đổi đó là xuất hiện chu kỳ kinh nguyệt đầu tiên. Ở phụ nữ, hầu hết đều bắt đầu có kinh nguyệt trong độ tuổi từ 12 tuổi đến 14 tuổi, tuy nhiên trong một số trường hợp có những người bắt đầu sớm hơn hoặc muộn hơn.
1. Chu kỳ kinh nguyệt là gì?
Khi bắt đầu tuổi dậy thì, não bộ phát ra những tín hiệu để cho cơ thể sản xuất hormone. Một trong số các hormone đó, có các hormone chuẩn bị cho cơ thể phụ nữ mỗi tháng khi thụ thai có thể xảy ra. Quá trình này được gọi là chu kỳ kinh nguyệt.
Hormone này làm cho lớp niêm mạc tử cung trở nên dày hơn, chứa nhiều mạch máu và mô hơn. Một trong hai buồng trứng sẽ phóng thích ra trứng, đó gọi là sự rụng trứng. Sau khi trứng rụng, trứng sẽ di chuyển theo ống dẫn trứng về phía tử cung để làm tổ.
Việc mang thai sẽ không xảy ra, nếu trứng không được thụ tinh với tinh trùng (tinh trùng được sản xuất trong cơ thể đàn ông) lúc này, lớp niêm mạc của tử cung sẽ bong ra và chảy ra bên ngoài cơ thể thông qua âm đạo. Giai đoạn có kinh hay giai đoạn hành kinh là sự đào thải máu và mô từ lớp niêm mạc tử cung.
2. Thời gian có kinh nguyệt trong bao lâu là bình thường?
Kinh nguyệt lần đầu tiên sẽ chỉ kéo dài khoảng vài ngày. Những lần có kinh đầu tiên có thể rất ít, đôi khi chỉ thấy một vài vết máu màu nâu đỏ. Tuy nhiên những lần sau đó có thể sẽ kéo dài và nhiều hơn. Thời gian có kinh nguyệt kéo dài 2 - 7 ngày là bình thường.
3. Chu kỳ kinh nguyệt là bao lâu?
Một chu kỳ kinh nguyệt sẽ được tính từ ngày đầu tiên chảy máu trong một tháng cho đến ngày đầu tiên chảy máu trong tháng tiếp theo. Vậy chu kỳ kinh nguyệt kéo dài bao lâu? Một chu kỳ kinh nguyệt bình quân trong khoảng 28 ngày, tuy nhiên ở một số người chu kỳ kinh nguyệt từ 21 - 45 ngày cũng là bình thường. Kể từ lần có kinh nguyệt đầu tiên, có thể sẽ mất đến 6 năm hoặc hơn thế để có những chu kỳ kinh nguyệt đều.
4. Theo dõi thời gian chu kỳ kinh nguyệt
Theo dõi chu kỳ kinh nguyệt có thể giúp ta dễ dàng dự đoán được thời điểm có kinh nguyệt vào tháng tiếp theo và thời điểm khi nào có khả năng thụ thai. Để theo dõi chu kỳ kinh nguyệt có thể tải những ứng dụng có sẵn trên internet hoặc trên điện thoại.
5. Cách theo dõi chu kỳ kinh nguyệt trên lịch
Để theo dõi chu kỳ kinh nguyệt trên lịch, cần đánh dấu ngày đầu tiên chảy máu vào lịch và cả những ngày tiếp theo trong thời gian vẫn đang chảy máu. Ngày đầu tiên có kinh được đánh dấu đầu tiên là ngày 1. Sau đó tiếp tục đến từng ngày cho đến khi có chu kỳ kinh nguyệt tiếp theo.
Các sản phẩm chăm sóc cá nhân trong thời kỳ kinh nguyệt
- Băng vệ sinh: là miếng được dán lên quần lót có tác dụng hút máu kinh nguyệt chảy ra. Băng vệ sinh có nhiều kích thước, độ dày và kiểu dáng khác nhau. Thay băng vệ sinh ít nhất sau mỗi 4 giờ hoặc có thể khi nào cảm thấy băng thấm quá nhiều hoặc cảm thấy ẩm ướt và gây khó chịu.
- Tampon: là loại ống nhựa hoặc ống giấy giúp cho tampon dễ trượt vào đúng chỗ. Một số loại không có thiết bị này và được chèn bằng ngón tay. Tampon có một sợi dây ngắn gắn vào phần cuối trồi ra ngoài âm đạo để giúp cho người sử dụng có thể rút ra dễ dàng. Cần thay tampon ít nhất 4 giờ. Vì nếu để tampon lâu trong âm đạo có thể có liên quan đến hội chứng shock nhiễm độc. Phải thay thường xuyên khi thấy lượng máu ra nhiều
- Cốc nguyệt san: được làm bằng nhựa hoặc cao su. Cốc nguyệt san được đưa vào âm đạo để đón dòng chảy kinh nguyệt. Có thể lấy ra và làm sạch cốc sau 8 đến 12 giờ. Một số cốc nguyệt san chỉ sử dụng được một lần rồi vứt bỏ, một số loại có thể rửa sạch và tái sử dụng.
6. Vô kinh là gì?
Vô kinh có nghĩa là không có kinh nguyệt. Nó sẽ là bình thường đối với một số người khi mãi đến năm 16 tuổi mới bắt đầu chu kỳ kinh nguyệt. Tuy nhiên, nên đến gặp bác sĩ khi bạn trên 15 tuổi mà vẫn chưa thấy xuất hiện kinh nguyệt. Bạn cũng nên gặp bác sĩ nếu bạn đã bắt đầu chu kỳ kinh nguyệt nhưng sau đó trong hơn 3 tháng lại không có kinh nguyệt nữa.
7. Liệu kinh nguyệt có gây ra đau bụng hay khó chịu?
Ở một số người, khi đến kỳ kinh nguyệt thường xuất hiện cơn đau quặn ở bụng dưới hoặc cảm thấy đau lưng, cương tức ngực. Một số lại cảm thấy đau đầu, chóng mặt, có thể buồn nôn hoặc tiêu chảy. Để làm giảm những triệu chứng đau bụng kinh hoặc khó chịu, có thể áp dụng những cách sau:
- Sử dụng dydrogesterone theo chỉ định của bác sĩ. Thuốc không ức chế rụng trứng, phụ nữ có thể mang thai trong quá trình sử dụng thuốc.
- Hãy uống ibuprofen hoặc naproxen sodium (nếu cơ thể bạn không bị dị ứng với aspirin hoặc bị hen suyễn nặng). Luôn luôn tuân theo hướng dẫn và chỉ định trên chai về liều lượng dùng.
- Tập thể dục nhẹ nhàng.
- Chườm nước ấm hoặc các nguồn nhiệt khác lên trên bụng hoặc ở thắt lưng để làm giảm chứng đau bụng.
8. Phải làm gì nếu bị chảy máu nặng?
Nếu đang chảy máu kinh quá nhiều, cần phải thay đổi băng vệ sinh hoặc tampon sau mỗi 1-2 giờ hoặc nếu thời gian hành kinh kéo dài hơn 7 ngày, thì nên đến gặp bác sĩ. Bạn cũng cần đi khám ngay nếu cảm thấy bị hoa mắt, chóng mặt, hoặc mạch nhanh dồn dập.
9. Phải làm gì nếu kinh nguyệt không đều?
Bạn nên nói với bác sĩ của bạn nếu chu kỳ kinh nguyệt không đều, hoặc kinh nguyệt thường xuyên nhưng sau đó trở nên thất thường trong vài tháng. Bạn cũng nên khám bác sĩ nếu chu kỳ kinh nguyệt của bạn đến thường xuyên hơn (≤ 21 ngày) hoặc ít hơn (≥ 45 ngày).
Nếu có chu kỳ kinh nguyệt không đều thì cần phải điều trị trước khi có mong muốn sinh con. Để chuẩn bị một thai kỳ khỏe mạnh, cả vợ và chồng nên kiểm tra sức khỏe sinh sản từ 3-5 tháng trước khi mang thai.
Người vợ nên:
- Tiêm chủng trước khi mang thai (đặc biệt là ngừa rubella vì rubella trong thai kỳ cực kỳ nguy hiểm)
- Xét nghiệm gen để sàng lọc các bệnh lý di truyền trước khi mang thai
- Kiểm tra tình trạng viêm nhiễm phụ khoa tránh gây ảnh hưởng tới sức khỏe của mẹ và thai nhi
- Đặc biệt là phụ nữ trên 35 tuổi nếu muốn mang thai (nhất là chưa mang thai lần nào) sẽ phải kiểm tra sức khỏe rất chi tiết do mang thai ở tuổi này thường gặp các vấn đề: Suy buồng trứng, sinh non, nguy cơ dị tật thai nhi, rau tiền đạo, tiền sản giật cao hơn.
Người chồng nên:
- Kiểm tra sức khỏe sinh sản, phát hiện các bệnh lý teo tinh hoàn, yếu sinh lý, tinh trùng yếu...
- Các bệnh lây qua đường tình dục nhất là những bệnh không thể chữa khỏi vô cùng nguy hiểm
Vinmec hiện có nhiều chương trình chăm sóc sức khỏe toàn diện cho các cặp vợ chồng, bà mẹ mang thai và thai nhi, gồm các gói khám tiền hôn nhân cơ bản, gói khám tiền hôn nhân nâng cao, chương trình thai sản trọn gói. Vinmec có đội ngũ bác sĩ giàu kinh nghiệm trong lĩnh vực sản phụ khoa, IVF, tế bào gốc, công nghệ Gen, có khả năng triển khai đồng bộ và toàn diện các kỹ thuật hỗ trợ sinh sản tiên tiến nhất hiện nay.
Để đặt lịch khám tại viện, Quý khách vui lòng bấm số HOTLINE hoặc đặt lịch trực tiếp TẠI ĐÂY. Tải và đặt lịch khám tự động trên ứng dụng MyVinmec để quản lý, theo dõi lịch và đặt hẹn mọi lúc mọi nơi ngay trên ứng dụng.
