Kinh tuyến là gì?
Kinh tuyến là một nửa đường tròn trên bề mặt Trái Đất, nối liền Địa cực, chỉ hướng Bắc - Nam và cắt thẳng góc với đường xích đạo. Đường kinh tuyến có độ dài khoảng 20.000km.
Đường kinh tuyến chạy qua đài quan sát thiên văn tại Greenwich thuộc Luân Đôn là kinh tuyến 0° hay còn gọi là kinh tuyến gốc. Mặt phẳng của kinh tuyến 0° và kinh tuyến 180° chia Trái Đất thành Bán cầu đông và Bán cầu tây.
Các loại kinh tuyến khác nhau gồm:
- Kinh tuyến từ là các kinh tuyến nối liền các cực từ.
- Kinh tuyến địa lý là những kinh tuyến nối liền các Địa cực.
- Kinh tuyến họa đồ là các đường kinh tuyến vẽ trên bản đồ.
Vĩ tuyến là gì?
Vĩ tuyến là một vòng tròn tưởng tượng nối tất cả các điểm có cùng vĩ độ, có hướng từ đông sang tây trên Trái Đất. Vị trí trên vĩ tuyến được xác định dựa trên tọa độ của kinh độ. Điểm giao nhau giữa một kinh tuyến và một vĩ tuyến luôn vuông góc. Càng gần cực Trái Đất thì đường kính của vĩ tuyến lại càng nhỏ hơn.
Có 5 vĩ tuyến đặc biệt để đánh dấu bản đồ Trái Đất gồm:
- Vòng Bắc cực (66° 33' 38" vĩ bắc)
- Hạ chí tuyến (23° 26' 22" vĩ bắc)
- Xích đạo (0° vĩ bắc)
- Đông chí tuyến (23° 26' 22" vĩ nam)
- Vòng Nam Cực (66° 33' 38" vĩ nam)
Hạ chí tuyến và Đông chí tuyến là các ranh giới phía Bắc và phía Nam của những vùng đất, ít nhất một thời điểm trong năm có thể thấy được Mặt Trời đi qua đỉnh đầu.
Vòng cực bắc và vòng cực nam là ranh giới của những vùng có thể nhìn thấy Mặt Trời trong suốt ít nhất một ngày giữa mùa hè trong năm.
Có bao nhiêu kinh tuyến, vĩ tuyến trên Trái đất
Có tất cả 181 đường vĩ tuyến trên Trái đất bao gồm cả xích đạo là vĩ tuyến đặc biệt. Vĩ tuyến gốc chính là đường xích đạo. Các đường vĩ tuyến song song với nhau và không bao giờ cắt nhau.
Có tất cả 360 kinh tuyến trên Trái đất. Đường Kinh Tuyến gốc được đánh số 0° và chạy qua đài thiên văn Grin-uýt ở ngoại ô Thành Phố Luân Đôn nước Anh. Các kinh tuyến sẽ gặp nhau ở Cực Bắc và Cực Nam.
Các chí tuyến và vòng cực trên Trái Đất
Chí tuyến là gì?
Chí tuyến là tên gọi của hai vĩ tuyến có vĩ độ +23°26’22” và -23°26’22” ở phía Bắc và phía Nam xích đạo Trái Đất, là ranh giới của các vành đai ôn đới và nhiệt đới.
Như vậy, trên Trái đất có 2 đường Chí tuyến là chí tuyến Bắc còn có tên chí tuyến Giải (Cancer), chí tuyến Nam còn có tên chí tuyến Ma Kết (Capricorn).
Vòng cực là gì?
Vòng cực là các đường tưởng tượng trên bề mặt Trái Đất. Tại các điểm từ các đường này đến hai địa cực đôi khi xảy ra hiện tượng ngày hay đêm vùng cực (đêm trắng hay ngày không có mặt trời). Trên Trái Đất có hai vòng cực (là vòng cực Bắc và vòng cực Nam).
Có 2 vòng cực: Vòng cực Bắc: 66033B và vòng cực Nam: 66033N
Kinh độ, vĩ độ và tọa độ địa lí
Kinh độ của một địa điểm là khoảng cách tính bằng số độ từ kinh tuyến đi qua điểm đó đến kinh tuyến gốc.
Vĩ độ của một điểm là khoảng cách tính bằng số độ từ vĩ tuyến đi qua điểm đó đến vĩ tuyến gốc.
Tọa độ địa lí là nơi giao nhau giữa kinh độ và vĩ độ của điểm đó trên bản đồ hoặc Địa Cầu
