SỞ Y TẾ THÁI NGUYÊN

Cây neem trong đó có lá cây được xem là thảo dược quý giúp chữa lành tất cả các bệnh tật ở thời cổ Ấn Độ. Vậy, loại lá này có tác dụng gì và có thực sự hiệu quả như lời đồn? Hãy cùng tìm hiểu về đặc điểm của loại cây này và công dụng của lá cây trong bài chia sẻ dưới đây.

Cây neem là cây gì ? Đặc điểm nhận dạng

• Tên khoa học: Azadirachta indica.
• Họ: Xoan Meliaceae.
• Chi: Azadirachta.
• Tên gọi: Trong tiếng Phạn, từ “neem” mang ý nghĩa là chữa lành bệnh tật, loại cây này có nguồn gốc từ Ấn Độ nên có tên gọi là neem Ấn Độ.
• Tên gọi khác: Ở Việt Nam có tên gọi là cây xoan chịu hạn vì loại cây này thường sinh sống ở vùng khô hạn, ít mưa.

Đặc điểm thực vật

Cây neem Ấn Độ lớn nhanh, có thể cao từ 20 - 25m, tán cây tỏa rộng, rậm rạp. Cây thường xanh tốt, nhưng khi thời tiết hạn hán thì cây có thể rụng hết sau thay lá mới nhanh chóng. Nhánh cây tỏa rộng và có tán rậm hơi tròn hoặc oval đường kính có thể đạt 15 - 20cm.

• Lá: Có hình lông chim đối diện, có màu xanh đậm giống như phần lần các loại lá hác, cuống lá ngắn, không mùi, vị đắng.
• Hoa: Màu trắng, thơm, được bố trí nách lá, rủ xuống dài được tới 25cm bao gồm hoa lưỡng tính và hoa đực.
• Quả: Có hình dạng giống như quả hạch ô liu, mịn, hạt dài giống hạt hạnh nhân.

Phân bố địa lý

Cây neem thích hợp với khí hậu khô, nóng có lượng mưa dưới 700mm nên phát triển tốt ở vùng nhiệt đới và cận nhiệt. Được phân bố rộng rãi ở Ấn Độ, và các nước khác như Myanmar, Trung Quốc, Nigeria,…

Ở nước ta, loại cây này được trồng khá phổ biến tại các tỉnh Kiên Giang, Ninh Thuận và Bình Thuận.

Thu hái và sơ chế

Lá cây neem Ấn Độ là bộ phận chính được dùng làm thuốc trị bệnh. Thời gian thu hái dược liệu quanh năm.

Sơ chế: Sau khi thu hoạch, đem lá rửa qua nhiều lần nước để loại bỏ phần bụi bẩn và đất cát rồi mang đi phơi hoặc sấy khô.

Bảo quản: Bảo quản nơi khô thoáng, tránh bị ẩm mốc.

Công dụng của lá neem ấn độ

Trong lá cây chứa hơn 100 loại hợp chất khác nhau như: Nimbin, desacetyl nimbasa nimbi nene, nimbolide, nimbandial và quercetin,… Đây là những hợp chất có công dụng kháng viêm, kháng virus, diệt khuẩn rất tốt. Đặc biệt hợp chất azadirachtin có khả năng tiêu diệt sâu bọ, côn trùng rất mạnh.

Công dụng chính của lá neem Ấn Độ là:

• Nghiên cứu chỉ ra rằng lá neem có hiệu quả trong việc điều trị tình trạng nhiễm trùng ký sinh.
• Chiết xuất từ lá neem chứa một chất ức chế đông máu đông do đó được sử dụng trong điều trị các vết cắn độc.
• Hoạt tính của lá neem có khả năng bảo vệ gan trước các tổn thương.
• Nước chiết xuất từ lá cây có chứa các hoạt tính chống viêm loét đáng kể.
• Tinh dầu từ lá neem tươi có tác dụng diệt trừ nấm gây hại.
• Chất chiết xuất từ lá cây mang lại hiệu quả đáng kể khi dùng chống viêm.
• Chất chiết xuất từ lá cây neem có thể giảm mức độ tổn thương niêm mạc dạ dày gây ra do stress.
• Chất chiết xuất từ lá, vỏ và hạt cây cho thấy tính chất kích thích miễn dịch và có hiệu lực chống HIV.

Lá neem chữa bệnh gì?

Lá neem được coi là thần dược chữa được nhiều bệnh khác nhau, trong đó hiệu quả cao đối với bệnh tiểu đường và bảo vệ da. Dưới đây là một số bài thuốc trị bệnh tiêu biểu của cây neem Ấn Độ.

Lá neem Ấn Độ trị bệnh viêm gan, xơ gan

Uống nước sắc lá neem mỗi ngày thay nước sẽ giúp ức chế tác động gây hại của tetrachloride. Sử dụng hàng ngày có thể loại bỏ các tác nhân gây hại và bảo vệ gan khỏe mạnh.

• Bài thuốc 1: Lấy 10 - 15 lá neem Ấn Độ khô sắc với 1,5 lít nước. Uống nước thuốc đều đặn mỗi ngày trước bữa ăn sẽ có tác dụng đẩy lùi các chứng bệnh về gan.
• Bài thuốc 2: Lấy 7 - 8 lá neem Ấn Độ sắc với 800ml nước bằng lửa nhỏ đến khi còn 1/3. Chia nước thuốc uống hết trong ngày và uống khi còn ấm để có hiệu quả tốt nhất. Kiên trì sử dụng hàng ngày các triệu chứng bệnh sẽ suy giảm và khỏi hoàn toàn.

Điều trị bệnh tim mạch, béo phì

Hợp chất nimbin trong cây lá neem có tác dụng làm giảm cholesterol trong máu. Do đó người hay hồi hộp, tim đập nhanh nên sử dụng nước nước lá neem để tăng tuần hoàn máu, cung cấp đủ lượng máu về tim, và giảm tốc độ co bóp tim.

Cách dùng: Lấy 1 nắm lá neem Ấn Độ rửa sạch, sắc với nước uống trong khoảng 1 tháng. Sử dụng lâu dài bệnh tim mạch sẽ ổn định lại, không gây nguy hiểm nữa.

Ngoài ra, nước lá cây dược liệu này dùng hàng ngày còn kiểm soát được cân nặng và giảm nguy cơ béo phì.

Cây neem Ấn Độ điều trị bệnh tiểu đường

Hợp chất diterpenoids có tác dụng điều hòa lượng đường trong có máu. Bên cạnh đó còn giúp tăng tuần hoàn máu khiến máu lưu thông dễ dàng mà không gây áp lực lên thành mạch. Do đó người bệnh tiểu đường nên sử dụng thường xuyên để hỗ trợ điều trị và ngăn ngừa biến chứng bệnh.

Cách dùng:

• Cách 1: Dùng 10g lá neem Ấn Độ tươi mang đi rửa sạch và nấu cùng với 1 lít nước. Đun lửa nhỏ đến khi còn 1 bát thuốc thì tắt bếp và chia làm 2 lần uống trong ngày.
• Cách 2: Dùng lá neem khô hãm với nước sôi như hãm trà và dùng uống hàng ngày.

Lá neem trị ho, đau họng hiệu quả

Lối sống không khoa học, thời tiết thay đổi khiến cơ thể dễ bị vi khuẩn, virus xâm nhập dẫn tới ho, đau họng. Để điều trị dứt điểm, tránh nguy cơ bệnh mãn tính nên áp dụng cách sau:

• Lấy khoảng 5g lá neem Ấn Độ khô sắc với 200ml nước.
• Sau khi sắc xong nên để nguội rồi cho vào chai nhựa để dùng dần.
• Mỗi buổi sáng thức dậy dùng nước sắc súc miệng. Sử dụng sau 2 ngày các triệu chứng sẽ giảm dần, kiên trì hàng ngày triệu chứng ho, đau rát họng sẽ khỏi hoàn toàn.

Trị gàu, kích thích mọc tóc

Gàu là hiện tượng gây ngứa ngáy trên da đầu và khi vảy gàu rơi xuống áo làm còn mất thẩm mỹ. Để chấm dứt tình trạng khó chịu này, bạn nên sử dụng lá cây neem để điều trị. Hàm lượng axit béo trong lá cây này rất cao, có lợi cho sức khỏe da đầu.

Chuẩn bị: 40 chiếc lá neem, 1 thìa mật ong và nước đun sôi.

Cách dùng:

• Ngâm lá neem với 1 lít nước nóng qua đêm.
• Sáng hôm sau lọc lấy nước dùng để gội đầu.
• Phần lá neem còn lại đem đi xay nhuyễn cùng với 1 thìa mật ong.
• Sau đó dùng hỗn hợp mật ong và lá neem xoa lên da đầu và ủ trong 30 phút rồi xả sạch.
• Thực hiện gội đầu và dùng mặt nạ ủ tóc liên tục 1 tuần/lần trong vòng 2 tháng tình trạng gàu giảm hẳn, tóc khỏe và ít rụng hơn trước.

Ngoài ra, cách dùng này còn kích thích mọc tóc, do đó rất thích hợp với những người bị hói đầu, rụng tóc.

Xông lá neem trị cảm sốt

Để giảm cảm sốt có thể dùng 1 nắm lá neem Ấn Độ đun với nước rồi xông hơi trong 30 phút. Mỗi ngày nên xông 2 lần vào buổi sáng và chiều sẽ đẩy lùi nhanh cơn sốt.

Người bình thường nhưng hay có dấu hiệu bị ớn lạnh vào chiều tối cũng có thể xông lá thuốc để vã mồ hôi độc ra ngoài.

Lá neem Ấn Độ chữa bệnh vảy nến

Vảy nến là một bệnh da liễu thường gặp có liên quan đến rối loạn hệ miễn dịch và có thể di truyền. Triệu chứng bệnh: lớp da bị bong tróc, ngứa ngáy và chảy máu gây ảnh hưởng lớn đến sinh hoạt hàng ngày.

Trong thành phần lá neem có chứa vitamin E, axit béo omega 6 và omega 9 do đó giúp hỗ trợ điều trị vảy nến hiệu quả. Cách dùng như sau:

Lấy lá neem đun với nước và để tắm hàng ngày kết hợp với dùng trà lá neem hàng ngày. Sau khoảng 2 tháng sử dụng các chữa bệnh này giúp làm giảm độ dày của vảy, giảm sưng ngứa và dưỡng ẩm da. Khi đó, các nốt vảy nến sẽ khô lại, nhanh chóng thay một lớp da mới.

Trị ngộ độc thức ăn

Chất azadirachtin trong lá neem Ấn Độ có khả năng diệt khuẩn rất tốt. Do đó khi bị ngộ độc thức ăn chỉ nhai 4 - 5 lá hoặc dùng 1 ly trà lá neem thì cơn đau sẽ dịu lại. Sau khi sử dụng chất độc sẽ được thải ra bằng hệ bài tiết và làm giảm chứng nôn mửa, chóng mặt do ngộ độc.

Lá neem dùng làm bột trắng răng

Bột lá neem chứa hợp chất có tác dụng làm trắng răng giống như bột than tre có trong kem đánh răng. Vì vậy, mỗi buổi sáng, bạn có thể dùng bột neem hòa với nước để đánh răng. Sau khi sử dụng thường xuyên, hàm răng sẽ chắc khỏe, trắng sáng hơn.

Lá neem chữa bệnh gì? Chữa bệnh thủy đậu

Thủy đậu là triệu chứng bệnh xuất hiện ở những người có sức đề kháng yếu như trẻ em, người già. Khi mắc phải tình trạng này, bạn chỉ cần lấy lá neem nấu với nước để tắm. Tắm nước ấm sau 2 ngày, triệu chứng mẩn đỏ, mụn nước gây đau nhức, bỏng rát sẽ biến mất.

Chú ý: Cần kiên trì tắm nước thuốc đến khi các vết mụn nước khỏi hoàn toàn mà không để lại sẹo trên da.

Bột lá neem trị mụn

Bột neem có tính diệt khuẩn, kháng viêm mạnh nên thích hợp dùng cho da nhờn, da mụn hoặc bị viêm, nấm. Bên cạnh đó vitamin C, các chất kháng khuẩn, chống oxy hóa, kháng viêm và nhiều loại acid amin trong loại bột này rất tốt cho da. Vì vậy khi sử dụng bột lá neem có thể làm giảm nốt mụn trứng cá, mờ vết thâm và kiềm dầu trên da hiệu quả.

Chuẩn bị: Sữa chua không đường và bột lá nem

Cách thực hiện:

• Trộn đều 1 thìa bột lá neem Ấn Độ với 1 thìa sữa chua không đường.
• Sau đó để hỗn hợp này vào ngăn mát tủ lạnh trong 3 phút.
• Rửa sạch mặt bằng nước ấm và sữa rửa mặt để lỗ chân lông trên da nở ra.
• Lấy hỗn hợp trong tủ lạnh thoa đều lên da rồi giữ 15 - 20 phút thì rửa sạch mặt bằng nước lạnh.

Đắp mặt nạ sữa chua và lá neem đều đặn 2 lần/tuần. Sau 2 tháng da bạn sẽ được cải thiện rõ rệt: mụn giảm bớt, da mịn, trắng sáng hơn, lỗ chân lông thu nhỏ.

Bột lá neem Ấn Độ giảm thâm nám

Bạn có thể mua bột lá neem nghiền sẵn trên thị trường, nếu không đảm bảo có thể tự nghiền lá khô thành bột dùng. Sau đó sử dụng để giảm thâm nám và làm đẹp da theo các bước sau:

Chuẩn bị: 200g nha đam, 15g bột neem Ấn Độ.

Cách dùng:

• Nha đam gọt bỏ vỏ xanh, lấy phần thịt nhờn đem nghiền nhuyễn.
• Trộn đều thịt nha đam với bột lá neem thành hỗn hợp rồi đắp lên mặt. Thỉnh thoảng dùng tay vỗ nhẹ vào da để dưỡng chất thấm sâu vào lỗ chân lông.
• Để mặt nạ sau 30 phút thì rửa sạch và lau khô.

Nha đam có tác dụng làm tăng sắc tố biểu bì dưới da, giúp da bật tone sáng hồng. Bột neem giúp tẩy tế bào chết trong lỗ chân lông và đánh bay thâm nám. Vì vậy, kiên trì đắp mặt nạ nha đam bột neem 2 lần/ tuần sau 1 thời gian da bạn sẽ trở nên trắng hồng rạng rỡ.

Bột lá neem Ấn Độ giúp ngăn ngừa lão hóa da

Bột neem có chứa hợp chất nimbolide và quercetin giúp ngăn ngừa da lão hóa, chảy xệ. Bên cạnh đó còn cung cấp các acid béo, giữ ẩm tốt để làn da luôn căng bóng. Để ngăn ngừa lão hóa da có thể sử dụng mặt nạ bột lá neem, sữa chua và mật ong.

• Chuẩn bị: 20g bột neem, 1 một hộp sữa chua không đường và 2 thìa mật ong.
• Cách dùng: Trộn đều các loại nguyên liệu đã chuẩn bị thành hỗn hợp. Sau đó rửa sạch mặt và thoa lên da, mát xa nhẹ nhàng 5 phút 1 lần. Đợi mặt nạ khô rồi rửa sạch lại bằng nước lạnh. Kiên trì đắp mặt nạ 2 ngày/lần và dùng trong 1 tháng làn da cải thiện rõ rệt.

Lưu ý khi sử dụng lá neem Ấn Độ trị bệnh

Lá neem được cho là có công dụng trị bệnh rất tốt. Tuy nhiên tác dụng phụ của lá neem có thể khiến cho một số trường hợp bệnh trở nên nghiêm trọng hơn. Chính vì vậy, trước khi áp dụng cần chú ý:

• Tránh sử dụng cho phụ nữ có thai vì lá neem có khả năng dẫn đến sảy thai, nhiễm độc thai nhi hoặc sinh non.
• Lá neem vị thuốc mang lại hiệu quả cực kỳ tốt cho người huyết áp cao nhưng lại gây hại đối với trường hợp có huyết áp thấp.
• Lá neem có đặc tính làm thay đổi đường huyết và gây ức chế miễn dịch nên trường hợp chuẩn bị làm phẫu thuật cần tránh sử dụng.
• Khi sử dụng lá tươi cần rửa sạch, có thể ngâm rửa bằng nước muối để loại bỏ bụi bẩn và vi sinh vật gây hại.
• Trong quá trình sử dụng lá neem trị bệnh cần kiên trì hàng ngày để mang lại hiệu quả tốt nhất.
• Hiệu quả ở mỗi bệnh nhân là khác nhau, do đó nếu không mang lại hiệu quả cao hoặc xuất hiện triệu chứng bất thường cần ngưng sử dụng và thăm khám kịp thời.

Lá neem Ấn Độ là một trong những dược liệu có tác dụng điều trị rất nhiều chứng bệnh khác nhau. Để sử dụng dược liệu này trị bệnh an toàn và hiệu quả bạn nên tham khảo ý kiến bác sĩ trước khi dùng.