Nghiên cứu giá trị nhân đạo trong đoạn trích Nỗi thương mình

Đề bài: Nghiên cứu giá trị nhân đạo trong đoạn trích Nỗi thương mình

Đánh giá giá trị nhân đạo của đoạn trích Nỗi thương mình

I. Tổng quan về giá trị nhân đạo trong đoạn trích Nỗi thương mình (Hoàn chỉnh)

1. Khởi đầu:

- Giới thiệu về tác phẩm và tác giả

2. Nội dung chính:

a. Đoạn trích và bối cảnh:- Từ câu 1229 đến 1248, thuộc phần Gia biến và lưu lạc- Kiều bị Mã Giám Sinh lừa bán vào lầu xanh sau khi bán mình.- Cuộc sống của Kiều đầy đau khổ và tủi nhục

b. Ý nghĩa về nhân đạo:

* Đồng cảm với số phận của Kiều và tôn trọng giá trị con người của cô:

- Khám phá không gian lầu xanh:+ 'Nơi bướm bay, ong đậu': những khách hàng đổ về lầu xanh như cánh bướm đổ về ánh sáng+ Hình ảnh của 'Tống Ngọc', 'Tràng Khanh': những người phụ nữ dễ dãi, lãng mạn.

- Tự nhận thức về số phận:+ So sánh 'khi sao - giờ sao': sự thay đổi đột ngột trong hoàn cảnh, khiến Kiều bất lực.+ Kiều đau khổ nhìn nhận bản thân: 'mình lại thương mình xót xa'+ Cảm xúc của Kiều qua 'bướm chán ong chường': mệt mỏi, cô đơn và tuyệt vọng.

- Nỗi buồn của Kiều hiện hình trong cảnh vật: 'Gió tựa hoa, nửa rèm tuyết ngậm, trăng thâu':+ Phong cảnh tươi đẹp nhưng với Kiều, đó là nỗi đau thấu tim gan.+ Kiều tự nhận thức đau khổ của mình, nàng biết mình đang chịu đựng điều gì.

- Kiều tự hỏi lòng trong nỗi tuyệt vọng: 'Vui là gượng kẻo vui, lòng ai mặn mà với ai?'

* Phê phán xã hội phong kiến hiện đại:- Xã hội với vật chất làm chủ đã đẩy con người vào bước đường cùng.- Kiều phải bán mình chỉ vì áp đặt của xã hội, trở thành một phần của lầu xanh.

* Yêu cầu quyền tự do, hạnh phúc chân chính của con người:- Câu hỏi của Kiều phản ánh sự khao khát hạnh phúc mà Nguyễn Du muốn truyền đạt.

3. Kết luận

- Khẳng định lại giá trị nhân đạo trong tác phẩm của Nguyễn Du.

II. Mẫu văn phân tích giá trị nhân đạo trong đoạn trích Nỗi thương mình (Tiêu chuẩn)

Nguyễn Du, vị đại thi hào của dân tộc, được biết đến như một bậc thầy văn chương vĩ đại của Việt Nam. Tác phẩm lừng danh của ông, Truyện Kiều, không chỉ là một câu chuyện về cuộc đời và số phận của Vương Thuý Kiều mà còn là một tác phẩm vĩ đại về nhân đạo và đạo đức. Trong đoạn trích Nỗi thương mình, Nguyễn Du đã thể hiện sâu sắc tinh thần nhân đạo và lòng đồng cảm với những nỗi đau của nhân vật chính.

Đoạn trích Nỗi thương mình nằm ở câu từ 1229 đến câu 1248, trong phần hai của tác phẩm. Đây là thời điểm khi Kiều phải bán mình để cứu cha và em, nhưng lại bị lừa bán vào lầu xanh. Trải qua những ngày tháng đau khổ ấy, Kiều trở nên cô đơn và tủi nhục trước số phận của mình.

Giá trị nhân đạo được thể hiện qua tác giả thông qua sự đồng cảm với Kiều và sự tôn trọng đối với nhân phẩm của cô. Nguyễn Du cũng không ngần ngại phê phán xã hội phong kiến tàn bạo, đồng thời đòi quyền sống tự do và hạnh phúc chính đáng cho con người.

Trong đoạn Nỗi thương mình, giá trị nhân đạo được thể hiện qua sự đồng cảm, sự chia sẻ của Nguyễn Du với Kiều khi nàng phải sống trong lầu xanh:

'Nơi bướm lả ong đậu, nCuộc vui đêm ngày, trận cười vang mãi.nLá gió vùi bóng chim bay, nSớm đi Tống Ngọc, tối tìm Tràng Khanh.'

Đoạn này mô tả sinh hoạt trong lầu xanh rất chi tiết, nơi mà thân phận của phụ nữ bị đánh mất được miêu tả bằng bút pháp tượng trưng. Kiều buộc phải mua vui cho đủ loại khách, cuộc vui không bao giờ kết thúc. Mặc dù cuộc sống như vậy, trong lòng Kiều vẫn là sự đau khổ vô tận. Nguyễn Du sử dụng hai tượng trưng 'Tống Ngọc' và 'Tràng Khanh' để chỉ ra những khách hàng phong lưu, đào hoa. Kiều tự ý thức được tình hình khốn khó của mình nhưng không có lựa chọn nào khác ngoài việc chịu đựng.

Những câu thơ này truyền đạt được nỗi đau và sự thương xót của Kiều cho chính bản thân mình:

'Khi say rượu giấc tàn canh,nGiật mình thương lại mình xót lòng.nKhi phòng gấm rủ làm nàng,nGiờ đây tan tác như hoa giữa đường.nMặt dày gió dạn sương tầm,nThân bướm chán ong chường đường nàng.nMưa Sở, mây Tần người thương,nMột mình biết gì về xuân là gì?'

Kiều xót thương số phận, xót thương cảnh 'phòng gấm rủ là', giờ 'tan tác như hoa giữa đường'. Nhân phẩm cao quý bị vùi dập, đọa đày trong bùn nhơ nhuốc, khó lòng gột rửa. Sống trong chèn ép, tủi nhục, nàng uống rượu để quên đi nhưng tỉnh lại, nàng lại thấy nhục nhã. Nàng 'giật mình' tự thương chính mình. Ba chữ 'mình' trong một câu thơ cho thấy ý thức của Kiều về số phận mình, đồng thời cũng thể hiện sự đồng cảm của Nguyễn Du với nàng. Thương thân là cảm xúc xuyên suốt nửa đầu đoạn trích. Kiều khóc cho số kiếp đau đớn của mình, thương cho thân phận mình. Cảm giác tự thương xót bản thân cũng thể hiện sự tủi nhục cùng ý thức cá nhân mạnh mẽ trong nàng.

Một cô gái tài sắc vẹn toàn rơi vào cảnh đáng thương. Các câu thơ đối lại nhau thể hiện số phận trái ngược của Kiều. Quá khứ và hiện tại đối lập nhau cùng với 'tan tác như hoa giữa đường' thể hiện sự thật đau đớn. Cụm từ như 'bướm chán ong chường', 'dày gió dạn sương' là sáng tạo riêng của Nguyễn Du nhưng thể hiện mức độ đau đớn, sự chà đạp Kiều phải chịu đựng. Người con gái mới tròn tuổi xuân đã hỏi 'những mình nào biết có xuân là gì?', đây chẳng phải là sự tuyệt vọng sao?

Tiếp theo, Nguyễn Du mô tả bức tranh thiên nhiên phong hoa tuyết nguyệt ở lầu xanh:

'Bên bờ hồ, chiều tà nắng vàng phaiĐôi chim vờn nhau, hòa theo hương sắcMây trôi dịu dàng, gió lay nhẹ lờiLòng ta rộn ràng, bao nhiêu muộn phiền!'

Trải dài làng quê yên bình, tiếng ve reo mừng nồng nàn. Những đóa hoa nở rộ trong gió nhẹ, cùng những đàn chim vui đùa trên cành. Nhưng cuộc sống ấy, dù tràn đầy màu sắc, cũng ẩn chứa những cay đắng, những khó khăn. Vì thế, ta luôn phải sống trong lòng mình hai khía cạnh, một vui vẻ giả trân, một chút xót xa âm thầm.

Nỗi buồn vương vấn, khuất phủ khắp nơiĐêm dài im lìm, sao sáng lời u hoàiTim đau nhói như đêm sương bao phủTrăng cao, sao rơi, đêm buông, sầu lạc

Nhìn xung quanh, nỗi buồn chôn sâu trong mắt mọi người:'Ai buồn, cảnh vui nào đâu đáng yêu?'

Nguyễn Du đã khéo léo kết hợp bức tranh ngoại cảnh và tâm trạng, biến chúng thành những lời nhắc nhở sâu sắc. Câu thơ là một điểm sáng, là nơi ghi lại toàn bộ bi kịch, những cảm xúc u tối trong lòng Kiều. Những ân hận, cô đơn hiện hình trong tâm trí nàng, khiến cho mọi vật trở nên u ám, u tối.

Cuối cùng, Kiều bồi hồi tự hỏi mình rằng:

'Vui là vui gượng kẻo làAi tri âm đó mặn mà với ai?'

'Vui gượng' chỉ là sự hạnh phúc giả dối, trong sự lúng túng và bất lực của Kiều. Nàng phải sống trong những tình huống khó khăn này, điều mà nàng không bao giờ nghĩ đến. Dù đã có lúc nàng nghĩ đến chết, nhưng không bao giờ nàng tưởng tượng mình sẽ đối mặt với bi kịch như ngày hôm nay. Vì vậy, cuối cùng, nàng tự hỏi: 'Ai tri âm đó sẵn lòng chia sẻ với ai?'. Đó là một câu hỏi đầy tuyệt vọng, trong sự đau khổ của Kiều. Ai trong xã hội này, ai có thể đồng cảm, chia sẻ với nàng, là 'tri âm' với nàng?

Cùng với việc phân tích giá trị nhân đạo trong đoạn Nỗi thương mình, bạn có thể khám phá những điểm đặc biệt về nội dung, tư tưởng cũng như tài năng nghệ thuật của Nguyễn Du qua đoạn trích này bằng cách tham khảo các bài viết khác như: Cảm nhận về đoạn Nỗi thương mình, Thân phận của người phụ nữ trong xã hội cũ qua Trao duyên, Nỗi thương mình, Tình cảnh cô đơn của người chinh phụ, Phân tích đoạn trích Nỗi thương mình trong Truyện Kiều tại Mytour.