” Một ánh nhìn giống như chúng ta lướt mắt qua tấm cửa kính ô tô trên hành trình dài, rất ít đường thẳng, nó được xây dựng thành các dải lớn đi qua toàn bộ không gian. Sự đối lập giữa ấm áp và mát mẻ, tỷ lệ giữa các hình thù, độ cao của dãy núi, hàng cây, bầu trời và mặt đất đã tạo nên tính cân bằng cho toàn bộ bức tranh.”
Wheat Field with Cypresses (tạm dịch: Cánh đồng lúa mì với cây bách) là một trong số những tác phẩm phong cảnh tiêu biểu trong sự nghiệp sáng tác của danh họa nổi tiếng người Hà Lan - Vincent van Gogh. Nếu coi cuộc đời đầy bất hạnh của ông như một bản nhạc thì chắc hẳn đó là đoạn vĩ cầm đầy da diết. Vincent cô đơn trong chính thế giới mình đang sống, để rồi chính khoảng không thiên nhiên mênh mang lại là người bạn duy nhất ở bên Van Gogh cùng ông thủ thỉ hàn thuyên những điều thầm kín.
Đêm trăng sáng với muôn ngàn tinh tú ghé thăm trong The Starry Night, hoa hạnh nhân Almond Blossoms lắng tai rì rào và cả cánh đồng lúa mì nổi gió hòa chung câu chuyện nữa chứ. Họa sĩ, nhà phê bình Albert Aurier, người đầu tiên đánh giá các tác phẩm của Van Gogh đã viết trên tạp chí Mercure de France năm 1890:
“Bên dưới bầu trời chói chang và lấp lánh màu ngọc bích. Bên dưới dòng chảy dữ dội và không không ngừng của hiệu ứng mà ánh sáng mang lại. Trong bầu không khí rực lửa là sự thể hiện một thiên nhiên kì lạ, vừa rất thực tế lại vừa siêu nhiên. Thiên nhiên được cường điệu hóa, chúng sinh và vạn vật, bóng râm và ánh sáng, hình dáng và màu sắc, tất cả kết hợp và trỗi dậy với một ý chí điên cuồng để cất lên bài hát bản thể của riêng nó bằng âm sắc cao vút và mãnh liệt nhất.”
Nghệ thuật của Van Gogh rất đặc biệt, chúng là bản hòa tấu của muôn vàn trạng thái cảm xúc lẫn lộn đan xen và Wheat Field with Cypresses sẽ là chiếc la bàn dẫn lối chúng ta ngày hôm nay. Có thể không du ngoạn hết mọi ngóc ngách bí ẩn nhưng mong rằng nó sẽ đưa chúng ta chạm tay đến một phần thế giới Hậu Ân Tượng của Vincent van Gogh.
/Tách Lớp/ là loạt bài chúng mình cùng nhau trò chuyện về các tác phẩm hội họa nổi tiếng và tìm hiểu xem điều gì khiến chúng được yêu thích đến vậy.
“Wheat Field with Cypresses” được Van Gogh thực hiện vào tháng 7/1889 sau bức “The Starry Night” tại trại tâm thần Saint Paul de Mausole ở Saint Rémy gần Arles, Pháp. Trên thực tế, có thể xem đây là khung cảnh mà họa sĩ người Hà Lan cực kì yêu thích, với tổng cộng 3 phiên bản khác nhau đã được thực hiện, ông thừa nhận đây là bản vẽ mùa hè đẹp nhất của mình. Bức tranh miêu tả một chiều hè lộng gió trên cánh đồng lúa mì chín vàng, cây bách Provença góc phải sừng sững vươn cao và bụi Ô Liu tầm thấp. Phía xa là ngọn đồi và dãy núi Alpilles miền nam nước Pháp cùng những đám mây trắng cuộn tròn trên bầu trời xanh mát.
Điều gì khiến chúng ta bị cuốn hút bởi khung cảnh này?… Một cảm giác tự do, yên bình đến dễ chịu bởi màu xanh thư thái của vùng trời và hiệu ứng gió thổi lướt qua cánh đồng. Hít một hơi căng tràn lồng ngực mang phong vị hương lúa, cơn gió nơi đây như nhấc bổng ta lên một cách khoan khoái, khiến mọi phiền muộn bỗng chốc cuốn đi mất, để lại đây khoảng tâm trí ngẩn ngơ và lãng đãng.
Bảng màu của “Wheat Field with Cypresses” mang đến cảm giác tươi sáng và trong lành. Van Gogh rất thích sử dụng màu trắng Chì, từ đám mây bồng bềnh thả trôi, rặng núi đằng xa cho đến những bông hoa anh túc rực rỡ. Nguồn sáng trải đều xuyên suốt bức tranh tạo nên tổng thể không gian nhất quán với hòa sắc tươi tắn của bộ màu: Xanh Coban, Vàng Chrome, Lục Viridian, Xanh lục bảo, Đỏ Vermilon và điểm xuyến một chút Ultramarine.
Không những vậy, vẻ đẹp của miền quê nước Pháp còn được Van Gogh gói gọn trong tổ hợp nét ngắn mềm mại và thả lỏng tạo nên dòng sự sống vận hành bên trong những sự vật và xây dựng tính chuyển động cho bức tranh. Qua đó mời gọi đôi mắt chúng ta bước vào không gian thiên nhiên vô cùng cuốn hút này và có thể nói từ trước Van Gogh chưa từng ai thực hiện.
Phiên bản ” En plair air “, tháng 7/1889 Phiên bản đầu trong Studio, tháng 9/1889 Phiên bản sau trong Studio, tháng 9/1889
Với 3 phiên bản màu của bức tranh, về mặt cảm quan ta thấy có sự khác nhau rõ rệt dù cùng miêu tả một khung cảnh. Nếu phiên bản thực hiện theo “En plair air” kết hợp Impasto mang đến cảm giác một bản phác thảo nhanh với không khí làm việc ngoài trời của Van Gogh cùng những nét màu mạnh mẽ, dứt khoát - thì phiên bản trong Studio lại cho thấy ánh sáng chan hoà có sự uyển chuyển và tiết chế, cho ta cảm nhận độ hoàn thiện chỉnh chu.
Giờ thì cùng mình tiến sâu hơn vào những hình ảnh mang nét biểu trưng nghệ thuật của danh họa người Hà Lan.
Biên tập: Hoàng